Glosariusz
Alte Reben
Alte Reben oznacza, że wino zostało wyprodukowane ze starych szczepów winorośli, co samo w sobie jest wyznacznikiem jakości. Jako Alte Reben określa się zasadniczo winorośle, które mają przynajmniej 40 lat. Ich wiek przekłada się na mniejszy plon w porównaniu z młodszymi odmianami winorośli. Winogrona ze starych szczepów charakteryzują się jednak mocniejszym aromatem.
Wysoka jakość oraz stosunkowo mała dostępność powodują, że wina z dopiskiem „Alte Reben” są gratką dla kolekcjonerów.
Auslese
Auslese należy do najszlachetniejszej kategorii niemieckich win — Prädikatswein. Jest słodsze niż Spätlese, lecz nie tak bardzo słodkie jak Beerenauslese. Powstaje z w pełni dojrzałych winogron najczęściej takich odmian jak riesling czy scheurebe, które częściowo mogły zostać już zaatakowane przez szlachetną pleśń. Winogrono, z którego powstaje wino, zbierane jest ręcznie, a niedojrzałe owoce są odrzucane.
Auslese obejmuje zarówno słodkie, jak i wytrawne wina, które charakteryzują się intensywnym i bogatym aromatem.
Zawartość cukru w moszczu: minimum 83–100˚Oe.
Beerenauslese
Beerenauslese należy do najszlachetniejszej kategorii niemieckich win — Prädikatswein.
Wino Beerenauslese jest słodsze niż typu Auslese, lecz w dalszym ciągu posiada niższe stężenie cukru niż Trockenbeerenauslese. Swój smak zawdzięcza późnym zbiorom. Beerenauslese powstaje bowiem z przejrzałych winogron, które zostały porażone grzybem Botrytis cinerea, czyli szarą pleśnią.
Ponieważ zbiory późną jesienią mogą się wiązać ze zniszczeniem upraw np. ze względu na pogodę, wino Beerenauslese nie jest produkowane regularnie co roku. Ta okoliczność oraz duża trwałość tego typu win sprawiają, że mają one duży potencjał kolekcjonerski.
Beerenauslese charakteryzuje się pełnym owocowym smakiem.
Zawartość cukru w moszczu: minimum 110–128˚ Oe.
Eiswein
Wino lodowe (niem. Eiswein) należy do najszlachetniejszej kategorii niemieckich win — Prädikatswein. Produkowane jest z tych samych szczepów, co Beerenauslese, lecz winogrona są zbierane dopiero, gdy temperatura spadnie poniżej zera. Wino lodowe powstaje bowiem z zamarzniętych gron, które zbiera się od grudnia do lutego. Dodatkowo owoce muszą być w pełni dojrzałe i nieporażone przez pleśń szlachetną, nie mogą być też uszkodzone przez ptactwo. Sok z owoców musi zostać wyciśnięty, zanim winogrona się rozmrożą. Utrudniona jest także fermentacja wina, co jest spowodowane wysokim stężeniem cukru. Warunki hodowli i produkcji nie są więc łatwe.
To powoduje, że wino lodowe należy do win, które są trudno dostępne. Tym bardziej że jego smak jest wyjątkowo aromatyczny i unikalny.
Zawartość cukru w moszczu: minimum 110–128˚ Oe.
Feinherb
Określenie, które nie jest prawnie ustalone. Dotyczy jednak win, które pod względem zawartości cukru resztkowego zbliżone są do win półwytrawnych, jednak w tym wypadku nie ma obowiązku stosowania się do konkretnych wymogów.
Gewürztraminer
Korzenny traminer to szczep winorośli uprawiany od ok. XIX w. na terenie Niemiec. Pochodzi prawdopodobnie z Południowego Tyrolu. Odmiana wymaga bardzo konkretnych warunków, by mogła wydać plony. Gewürztraminer rośnie najlepiej na żyznych, gliniastych glebach oraz w łagodnym klimacie. Odmianę tę łatwo rozpoznać, winogrona mają bowiem szaroróżową skórkę.
Gewürztraminer jest głęboki w smaku. Odznacza się mocnym złotożółtym kolorem i intensywnym aromatem, który przez dłuższą chwilę pozostaje odczuwalny. Charakterystyczny dla korzennego traminera jest także stosunkowo wysoki poziom alkoholu.
Goldmuskateller
Goldmuskateller, nazywany także moscato giallo to włoska odmiana białych winogron. W Niemczech uprawiana i produkowana od stosunkowo niedawna.
Halbtrocken - wino półwytrawne
Wino, które według prawa unijnego zawiera do 12 g cukru resztkowego na litr. W przypadku win, których kwasowość wynosi do 8 g na litr, zawartość cukru resztkowego może wynieść maksymalnie 18 g na litr. Obowiązuje zasada x gramów kwasowości na litr + 10–18 g cukru resztkowego na litr.
Kabinett
Kabinett należy do najszlachetniejszej kategorii niemieckich win — Prädikatswein. Plasuje się poniżej Spätlese.
Do produkcji używane są dojrzałe winogrona o niskiej zawartości cukru. Lekki, wyrafinowany i lekko kwaśny smak oraz niska zawartość alkoholu powodują, że wino Kabinett jest wyjątkowo uniwersalne smakowo i pasuje do wielu dań.
Zawartość cukru w moszczu: minimum 70–82˚Oe.
Lieblich- wino półsłodkie
Wino, które zawiera do 45 g cukru resztkowego na litr. Poziom kwasowości nie ma w tym wypadku znaczenia.
Prädikatswein – wino jakościowe z predykatem
Wino jakościowe z predykatem (niem. Prädikatswein) to najszlachetniejsza kategoria niemieckich win, a samo określenie jest chronioną nazwą pochodzenia.
W zależności od ciężaru moszczu wina z Niemiec dzielone są na:
Prädikatswein (wino jakościowe z predykatem),
Qualitätswein (wino jakościowe),
Landwein (wino regionalne),
Wein (wino).
Wino jakościowe z predykatem charakteryzuje się najwyższą naturalną wagą moszczu spośród wszystkich gatunków niemieckich win.
Wina jakościowe z predykatem dzielą się z kolei na:
Kabinett,
Spätlese,
Auslese,
Beerenauslese,
Eiswein,
Trockenbeerenauslese.
Ich podział zależny jest od pory zbiorów winogron. Im wcześniej owoce trafiają do kadzi, tym wino wytrawniejsze, a zawartość cukru jest mniejsza (Kabinett). Ostatnie z win z wyróżnikiem (Trockenbeerenauslese) jest najsłodsze, na co wpływa najpóźniejszy czas zbiorów winogron.
Winogrono, z którego powstaje wino jakościowe z predykatem, musi pochodzić z jednego z 13 regionów winiarskich w Niemczech:
Ahr,
Baden,
Franken,
Hessische Bergstraße,
Mittelrhein,
Mosel-Saar-Ruwer,
Nahe,
Pfalz,
Rheingau,
Rheinhessen,
Saale-Unstrut,
Sachsen,
Württemberg.
Produkcja Prädikatswein związana jest z surowymi wymogami jakościowymi i prawnymi. Zakazane jest m.in. dosładzanie niemieckiego wina jakościowego z predykatem, a sam trunek musi przejść coroczną kontrolę jakości, podczas gdy inne wina są sprawdzane tylko pod kątem prawnych wymogów spożywczych.
Riesling
Najchętniej uprawiana w Niemczech odmiana białych winorośli. Odmiana ta jest uprawiana na terenach o dużym nasłonecznieniu, które pozwalają winogronom powoli dojrzewać. Podczas zbiorów riesling wymaga specjalnego traktowania, aby nie uszkodzić skórki gron, co mogłoby nadać winu szorstki posmak.
Owocowo-kwaśny smak rieslinga zyskał tak dużą popularność, że wina te zaliczają się do jednych z najbardziej znanych i lubianych na świecie.
Wina z odmiany riesling mają duży potencjał starzenia się, przez co wiele z nich ma niemałą wartość kolekcjonerską.
Z winorośli riesling produkowane jest często niemieckie jakościowe wino musujące (niem. Sekt).
Rotling
Rodzaj niemieckiego wina, które po raz pierwszy zostało wyprodukowane w Saksonii, gdzie nazywane jest Schieler. Powstaje zarówno z czerwonych, jak i z białych winogron, co ma wpływ na różowy kolor wina. Ze względu na barwę często mylone jest z winem typu rosé, które powstaje wyłącznie z winogron czerwonych.
Wino Rotling nie jest produkowane z jednej odmiany winogron. W zależności od regionu oraz winiarni powstaje z różnych odmian.
Sauvignon blanc
Francuski szczep białych winorośli uprawiany w słonecznym, lecz nie upalnym klimacie. Winogrono sauvignon blanc jest łatwe w uprawie i dojrzewa stosunkowo wcześnie. Na aromatyczny i orzeźwiający smak mają wpływ miejsce uprawy oraz warunki klimatyczne, co pozwala na wytworzenie się różnych smaków i aromatów.
Wina z tej odmiany są jednymi z najchętniej uprawianych i najpopularniejszych na świecie.
Scheurebe
Niemiecka odmiana winorośli, wyhodowana w 1916 r. przez Georga Scheu. Scheurebe powstało poprzez skrzyżowanie odmiany riesling z lokalnymi odmianami winorośli.
Scheurebe jest uprawiane na jałowej, suchej glebie.
Z odmiany scheurebe powstają aromatyczne białe wina o owocowym bukiecie.
Sekt
Sekt to inaczej jakościowe wino musujące wyprodukowane tradycyjną metodą szampańską. Oznacza to, że trunek ulega podwójnej fermentacji moszczu — w kadziach oraz butelkach, a wino nie jest nasycane sztucznie dwutlenkiem węgla. Zawartość alkoholu w sekcie musi wynosić przynajmniej 10%.
Zasady produkcji sektu określają przepisy Unii Europejskiej, według których wino bazowe, z którego powstaje wino musujące, musi pochodzić wyłącznie z upraw własnych winiarza.
Jeśli poszukujesz wina musującego wyprodukowanego w 100% z niemieckich winogron, postaw na butelkę podpisaną „Deutscher Sekt”. Stosowanie tej nazwy wiąże się bowiem z obowiązkiem produkcji wina musującego wyłącznie z niemieckich winogron.
Sekt dzieli się na kategorie na podstawie zawartości cukru w litrze:
brut nature (0–3 g/l),
extra brut (0–6 g/l),
brut (0–12 g/l),
extra dry (12–17 g/l),
dry (17–32 g/l),
medium dry (32–50 g/l),
sweet (powyżej 50 g/l).
Spätlese
Spätlese należy do najszlachetniejszej kategorii niemieckich win — Prädikatswein. Plasuje się po Kabinett, co oznacza, że jest nieco słodsze, lecz nie tak bardzo słodkie jak Auslese. Smak determinuje czas zbiorów. W pełni dojrzałe winogrona do Spätlese zbierane są około tygodnia po standardowym czasie zbiorów, co zapewnia zwiększony poziom cukru w owocach.
Spätlese obejmuje zarówno słodkie, jak i wytrawne wina, pośród których najbardziej cenione są te powstające z odmian riesling, weißer burgunder i grauer burgunder.
Zawartość cukru w moszczu: minimum 76–90˚ Oe.
Süß - wino słodkie
Trocken - wino wytrawne
Wino, które według prawa unijnego zawiera maksymalnie 4 g cukru resztkowego na litr. Część niemieckich win wytrawnych ma wyższe stężenie cukru resztkowego, lecz tylko przy zachowaniu odpowiedniego poziomu kwasowości. W przypadku win, których kwasowość wynosi do 7 g na litr, zawartość cukru resztkowego może wynieść maksymalnie 9 g na litr. Obowiązuje zasada x gramów kwasowości na litr + 2–9 gcukru resztkowego na litr.
Trockenbeerenauslese
Trockenbeerenauslese należy do najszlachetniejszej kategorii niemieckich win — Prädikatswein. To wino botrytyzowane, czyli porażone szlachetną pleśnią. W porównaniu jednak z innymi winogronami zaatakowanymi przez grzyba Botrytis cinerea zebrane do Trockenbeerenauslese grona są całkowicie wysuszone.
Wysokie stężenie cukru w winie powoduje, że jest ono w smaku intensywnie słodkie, co wpływa też na długowieczność napoju.
Zawartość cukru w moszczu: minimum 150–154˚ Oe.